Nee -zeggen. Het is één van de lastigste dingen om te doen. Toch ontkom je er niet aan als je goed voor jezelf wilt zorgen. Het is de enige manier om je eigen grenzen te bewaken. Het begint allemaal met het verkennen en stellen van je eigen grenzen. Onderzoeken wat je belangrijk vindt in je leven nu en wat niet goed voor je is. De volgende stap is het bewaken van die grens. In dat proces kun je veel over jezelf leren. Gelukkig is Nee -zeggen een kunst die jij ook kunt leren.
Jouw grenzen zijn er niet zomaar
Zodra een situatie anders is dan jij wil, komt jouw grens in zicht. Soms merk je die grens pas op als je er heel dichtbij komt of zelfs al overheen bent. Iedereen die te maken heeft met vruchtbaarheidsproblemen of ongewenste kinderloosheid komt in bijzondere situaties terecht die je aan alle kanten uitdagen. Grenzen die vooraf zo duidelijk lijken kunnen dan onder druk komen te staan. Soms vervagen ze helemaal.
Op zo’n moment wordt grenzen stellen en bewaken moeilijk. Het betekent ‘nee’ zeggen tegen je automatische gedrag, tegen de sitautie, een leuk aanbod of tegen de ander. Tegelijk betekent het ook: kiezen voor jezelf, je gezondheid, je rust, je relatie, je peace of mind. Het is kiezen voor de waarden die jij belangrijk vindt.
Precies daarom is het zo belangrijk om je bewust te worden van waar jouw grenzen liggen. Want iemand die structureel over zijn eigen grenzen heen gaat, rent uiteindelijk zichzelf voorbij. ‘Nee’ leren zeggen is een goed begin.
EEN UNIVERSELE UITDAGING
Gelukkig ben je niet de enige. Het stellen en bewaken van grenzen is voor de meeste mensen eigenlijk heel moeilijk. Slechts weinig mensen zijn er van nature echt heel goed in. Bovendien bevind jij je op dit moment in een situatie die voor veel mensen ondenkbaar is. Dat kan het nog lastiger maken om ‘Nee’ te zeggen.
Wat als mensen vragen naar de reden? Of je uitdagen om het tóch te doen. Gee genoegen nemen met jouw grens en er zelfs negatief op reageren.
Wees daarom vooral niet te streng voor jezelf als je het moeilijk vindt om ‘Nee’ te zeggen. Ben je over je grens heen gegaan? Dat is niet meer dan menselijk. Zie het als een kans om beter voor jezelf te gaan zorgen en de volgende keer een andere keuze te maken.
Take five
Een goede manier om te beginnen met het stellen van grenzen, en dus ‘Nee’ te gaan zeggen, is om jezelf de ruimte te geven om eerst even na te denken over wat je echt wilt in situaties die je moeilijk vindt.
De woorden ‘Daar kom ik zo even bij op terug’ zijn dan enorm krachtig. Wellicht spannend en moeilijk om de eerste keer te zeggen, maar iedereen begrijpt dat je soms even na moet denken. Of het nu gaat over een drankje bij de vrijdagmiddagborrel of de vraag wanneer je eigenlijk kinderen wilt.
Op die manier haal je direct de druk van het gesprek af. Je kunt daarna kiezen om op een later moment terug te komen met een reactie, of je grijpt de kans aan om meteen daarna het onderwerp te veranderen. Waar je ook voor kiest, het is oké. Je bent namelijk niemand uitleg verschuldigd voor wat je wél of niet wil.
Wees overigens niet bang om na zo’n opmerking een stilte te laten vallen. Dan begrijpt de ander meteen dat je meent wat je zegt.
Laat je waarden je grenzen bepalen
Waarom zeg je ‘ja’ als je eigenlijk ‘nee’ wilt zeggen? Welke reden heb je om iets niet te doen (of te zeggen), terwijl je het ontzettend graag wil?
Veel van ons gedrag is onbewust en voor een groot deel automatisch. Door te onderzoeken waarom je in bepaalde situaties doet wat je doet, ontstaat de mogelijkheid om te bekijken of dit ook echt is wat je wil. Inzicht in de motieven achter jouw gedrag geeft je de ruimte om je grenzen te bepalen en makkelijker te bewaken.
Bijvoorbeeld: als je met vrienden bent, vindt je het iedere keer moeilijk om ‘Nee’ te zeggen als je een glaasje alcohol krijgt aangeboden, terwijl je nu liever niet drinkt. Je start de avond braaf met een glas spa en in de loop van de avond merk je dat je toch weer een glas wijn of bier in je hand hebt. Na afloop voel je je daar niet goed bij: je bent boos dat je het weer gedaan hebt, teleurgesteld in jezelf omdat je niet voor jezelf op kunt komen en moe van al het gedoe.
Wat zou het motief kunnen zijn dat je liever geen glas wijn weigert? Misschien ben je bang dat mensen je stom vinden als je niet meedoet. Misschien ben je iemand die niet houdt van confrontatie? Of denk je dat je moet uitleggen waarom je geen alcohol drinkt en heb je echt geen zin om iets te delen over jouw situatie? Allemaal goede redenen. Dit automatische gedrag kun je beginnen te doorbreken door te toetsen of jouw motivatie voor dat gedrag overeenkomt met jouw waarden. Wat is voor jou het belangrijkste?
OEFENING: ONDERZOEK JE MOTIVATIE
Ga op onderzoek uit: schrijf een aantal situaties op waar je iets anders hebt gezegd of gedaan dan je had willen zeggen of doen. Het mag een hele lijst zijn, neem gerust de tijd om even alle frustratie eruit te schrijven.
Is de lijst klaar? Kies een recente situatie die belangrijk voor je is. stel jezelf dan de volgende vragen:
Waarom heb ik dit gedaan of gezegd?
Was dit een bewuste keuze of was mijn reactie automatisch?
Vind je de eerste vraag moeilijk om te beantwoorden, schrijf dan op wat je dacht in de situatie. Jouw gedachten kunnen een inkijkje geven in het motief achter jouw gedrag.
Je kunt de oefening afsluiten met de vraag: Als ik de kans had, wat zou ik nu anders doen? Schrijf uit wat je graag wilt en ook een aantal alternatieven wat je kunt doen en zeggen als het weer gebeurt.
Het zegt niks over jou
Een belangrijke reden om ‘Ja’ te zeggen – terwijl alles in je ‘Nee’ schreeuwt – is de mogelijke reactie van de ander. En anderen daar omheen. Die zou zomaar eens negatief kunnen zijn. En wie stelt er nou graag anderen teleur.
Hier zijn twee dingen belangrijk om je te realiseren:
- Wat de anders zegt of doet als reactie op jouw ‘Nee’ zegt helemaal niks over jou. Het is een reflectie van wat de ander voelt of denkt op dat moment. De teleurstelling, boodscheid of angst is van de ander. Ook al voelt het misschien of het door jou komt. Iedereen is verantwoordelijk voor haar/ zijn eigen gevoel, gedachten en acties.
- Als je ‘Nee’ zegt en de ander reageert negatief, dan betekent het niet dat je beter ‘Ja’ had kunnen zeggen. Jouw eigen welzijn blijft altijd het allerbelangrijkste. Je kunt alleen jezelf het allerbeste gunnen, als je ook die ‘Nee’ durft te verkopen.
Oefenen met grenzen stellen
Merk je dat je het moeilijk blijft vinden om grenzen te stellen voor jezelf en wil je daar actief aan werken? Neem hier contact met me op voor een gratis kennismaking.
Warme groet, Susanne